از شروع تاریخ تمدن بشریت، حفاری نقش ویژه‌ای در زندگی انسان داشته و با مرور زمان پیشرفت و توسعه پیدا کرده به‌گونه‌ای که امروزه یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین صنایع در سراسر جهان به شمار می‌رود و فرآوری منابع طبیعی و زیرزمینی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد به شمار می‌روند. با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های متعددی امروزه تجهیزات مدرن و متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام می‌توانند قابلیت‌ها و کاربردهای متفاوتی داشته باشند و یکی از کاربردی‌ترین آن‌ها دریل واگن است که با نام مته چرخ واگن نیز شناخته می‌شود. در ادامه این مطلب از شرکت قیر غرب نیکان به بررسی کامل دریل واگن، انواع آن، کاربردها و مزایایی که دارد پرداخته می‌شود.
دریل واگن چیست؟
دریل واگن حفاری یا مته چرخ واگن در حقیقت نوعی مته بادی است که برای حفاری سنگ و انفجار در معادن مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. مته‌های این واگن به دلیل پایه واگن مانندی که بر روی آن قرار گرفته‌اند نام‌گذاری می‌شوند. از دریل واگن می‌توان در سطح زمین یا زیرزمین استفاده کرد و از قدرت بالایی برخوردار است. دریل واگن برخلاف بسیاری از تجهیزات معدنی به‌راحتی قابل‌حمل است و می‌توان آن‌ها را به‌صورت دستی یا از طریق سیستم‌های خود محرکه جابجا نمود. مته‌های دریل واگن معمولاً دارای دو چرخ جلو بوده و بخش مته دریل بر روی یک دکل قرار می‌گیرد و به حالت عمودی نگه داشته می‌شود.
در حفاری‌های معدنی و در زمان استفاده از دریل واگن، مته‌های سنگ واگن باید پایدار بمانند. همچنین بخش واگن مته از یک سری پایه‌های تثبیت‌کننده تلسکوپی برخوردار است که مته را در موقعیت خود محکم نگه می‌دارد. تثبیت‌کننده نشان می‌دهد که نیازی نیست زمین کاملاً هموار باشد تا مته کارکرد مؤثری داشته باشد. در مقاله‌ای تحت عنوان معدن بیتومین در ایران به بررسی معادن بیتومن ایران پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده قرار بدهد.
انواع دریل واگن
دریل واگن‌ها همانند انواع تجهیزات صنعتی و معدنی می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون سایز و اندازه، برند، کارایی و … دسته‌بندی شوند اما به‌صورت کلی می‌توانند به دو دسته اصلی دریل واگن چرخ لاستیکی و دریل واگن چرخ زنجیری تقسیم می‌شوند که هر کدام می‌توانند ویژگی‌های متعددی داشته باشند.
دریل واگن چرخ لاستيكي
این دریل واگن‌ها می‌توانند در حفاری‌های کم عمق با قطر ۵۵ تا ۱۲۷ میلی‌متر استفاده شوند و در معادن روبازی همچون زغال سنگ، سنگ آهن، حفر چال به منظور اتصال و تثبيت سازه‌های بتني، حفر چال به منظور تزريق، حفر چال در داخل تونل‌ها و گالری‌ها به کار می‌روند. این دریل واگن به یک اپراتور نیاز داشته و نیروی محرک آن، هيدروليك و هواي فشـرده است و تمامی قسمت‌های آن به‌جز مته چکش با سیستم هیدرولیک عمل می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی‌های دریل واکن‌های چرخ لاستیکی می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- قدرت موتور از 20Hp تا 25HP و وزن دستگاه از 1 تا 1.8 تن است
- سرعت حرکت این دریل واگن‌ها از 2 تا 5.4 کیلومتر بر ساعت است.
- قابلیت حرکت در شیب‌های 20 درصدی را دارند.
- طول میله حفاری این دستگاه از 2 تا 3.7 متر بوده و قطر میله حفاری از 50 تا 76 میلی‌متر متفاوت است.
- عمق حفاری این دستگاه تا 36.5 متر خواهد رسید و سرعت دوران این دریل واگن‌ها از 26 تا 105 دور در دقیقه متفاوت خواهد بود.
- گشتاور این دستگاه از 600 تا 1500 نیوتن متر خواهد بود و ابعاد فیزیکی دستگاه نیز با توجه به مشخصات گفته‌شده می‌تواند متفاوت باشد.
دریل واگن چرخ زنجيري
این نوع از دریل واگن‌ها نیز می‌توانند برای حفر چال‌های كم عمق با قطر ۸۵ تا ۱۶۵ میلی‌متر استفاده شوند و در مواردی همچون حفر چال‌های آتشباري، فرآوری قیر معدنی، حفر چال به منظور اتصال و تثبيت سازه‌های بتني، حفر چال به منظور تزريق و… کاربرد دارند. این دستگاه هم مانند نوع چرخ لاستیکی به یک اپراتور نیاز خواهد داشت و از هوای فشرده استفاده می‌کند و می‌توان از آن برای فلاشينگ نيز استفاده کرد و نياز به كمپرسور اضافي وجود ندارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این دریل واگن‌ها نیز می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- قدرت موتور از 145Hp تا 431HP و وزن دستگاه از ٧.٥ تا ٢١ تن است
- سرعت حرکت این دریل واگن‌ها از 1.6 تا 3.3 کیلومتر بر ساعت است.
- سرعت حفاری (Drifter) این دستگاه از 2 متر بر دقیقه تا 3 متر بر دقیقه و سرعت حفاری (DTH) آن از 10 تا 20 بر دقیقه متفاوت خواهد بود.
- قابلیت حرکت در شیب‌های ٣٠ درصدی را دارند.
- طول میله حفاری این دستگاه از 3 تا 4.27 متر بوده و قطر میله حفاری از 35 تا 95 میلی‌متر متفاوت است.
- عمق حفاری این دستگاه تا 35 متر خواهد رسید و سرعت دوران این دریل واگن‌ها از 60 تا 160 دور در دقیقه متفاوت خواهد بود.
- گشتاور این دستگاه از 600 تا 1225 نیوتن متر خواهد بود و ابعاد فیزیکی دستگاه نیز همانند دریل واگن چرخ لاستیکی با توجه به مشخصات گفته‌شده می‌تواند متفاوت باشد.
اجزا و قطعات اصلی دریل واگن
همان‌طور که گفته شد دستگاه دریل واگن به‌عنوان یکی از تجهیزات صنعتی می‌تواند انواع مختلفی داشته و کاربردهای متعددی داشته باشد. ازجمله مهم‌ترین اجزا و قطعات این دستگاه می‌توان به مواردی همچون مته حفاري، ميله حفاري، دكل حفاري، سيستم جلو برنده مته، سيستم ضد قفل مته، جک‌های هيدروليكي، فرمان و تابلوي كنترل دستگاه، موتور ديزلي يا الكتروموتور، سيستم روشنايي دستگاه، چرخ‌ها (چرخ لاستيكي، چرخ زنجيري)، كمپرسور، سيلندرهاي هيدروليكي روي لاستیک‌ها براي تراز كردن ماشين، مخزن روغن و … اشاره کرد و هر کدام از این قطعات می‌توانند وظایف منحصربه‌فردی داشته باشند.
مهم‌ترین مزایای دریل واگن
دریل واگن‌ها به‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات صنعتی و معدنی امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و کاربردهای متعددی دارند. از مهم‌ترین مزیت‌های این دستگاه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- کارایی بالا و استفاده در بخش‌های مختلف
- استفاده از فناوری هیدرولیک برای کارایی و راندمان بیشتر
- قابلیت حفاری پایدار
- استحکام و ماندگاری بالا و داشتن طول عمر زیاد
- مانور آسان و راحت
- قابلیت حمل ساده و …
قیمت دریل واگن
دریل واگنی حفاری همانند انواع تجهیزات صنعتی دیگر به‌صورت نو و کارکرده در دسترس هستند و می‌توانند قیمت‌های متفاوتی داشته باشند. از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت این دستگاه‌ها می‌توان به برند و شرکت سازنده، ویژگی‌ها و مشخصاتی موتور دستگاه، نحوه عملکرد، ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی دستگاه، میزان راندمان کاری دستگاه، نرخ ارز، استانداردهای تولید و مدت زمان گارانتی، آپشن ها و فناوری های به کار رفته در تولید دستگاه و … اشاره کرد. به‌صورت کلی قیمت جهانی این سیستم‌ها می‌تواند از 3500 دلار شروع شود.
جمع‌بندی نهایی
دریل واگن یا مته چرخ واگن نوعی مته بادی است که برای حفاری سنگ و انفجار در معادن مختلف استفاده شده و می‌تواند انواع مختلفی همچون دریل واگنی چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری داشته باشد و هر کدام از ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی برخوردار بوده و کاربردهای متعددی دارند