قیر از جمله کاربردی‌ترین موادی است که انسان در طول تاریخ از آن استفاده‌های متعددی داشته و این ماده در صنایعی همچون راه‌سازی، ساختمان‌سازی، عایق‌بندی، خودروسازی، لوازم‌خانگی، نظامی، پتروشیمی و … به کار می‌رود.
قیرها انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. صنعت ساختمان از جمله صنایعی است که استفاده‌های متعددی از قیر می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عایق‌بندی سقف، کف، پی و … است.
در ادامه مطلب به بررسی انواع قیر ساختمانی، ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها پرداخته می‌شود.
قیر و ترکیبات آن
قیرها در اصل به اجسام هیدروکربوری گفته می‌شوند که رنگ آن خاکستری و سیاه خواهد بود. این ماده در دمای محیط جامد است اما بعد از افزایش دما می‌تواند به شکل پلاسما (خمیری) و مایع تغییر کند.
قیر به سادگی در سولفور کربن و تتراکلرور کربن حل می‌شود. به صورت کلی قیر دارای 4 دسته ترکیب مختلف است که شامل مواد نفتالین و ترکیبات آروماتیک چند حلقوی، ترکیبات آروماتیک قطبی مانند فنول، هیدروکربن‌های اشباع و ترکیبات هتروسیکلیک می‌باشند.
انواع قیر
به صورت کلی قیرها بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند و می‌توانند از تنوع بالایی برخوردار باشند. قیرهای نفتی یا بیتومن طبیعی، قیر دمیده، قیر مخلوط یا محلول و قیرهای امولسیون از مهم‌ترین دسته‌بندی قیرها به شمار می‌روند و هر کدام می‌توانند از کاربردها و استفاده‌های متعددی برخوردار باشند.
هر کدام از این قیرها نیز می‌توانند بر اساس فاکتورهایی همچون میزان گرانروی، میزان کشش، درجه نفوذ، نقطه اشتعال، نقطه نرمی، وزن مخصوص، حلالیت یا درجه خلوص، نقطه شکست و … در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار بگیرند.
قیرهای نفتی که از رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع قیرها به شمار می‌روند به صورت کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که به شرح زیر هستند:
- قیرهای محلول مانند قیرهای MC، RC، SC
- قیرهای امولسیونی مانند قیرهای CMS، CRS، CSS
- قیرهای خالص
انواع قیر ساختمانی
همان‌طور که گفته شد قیرها می‌توانند بر اساس ده‌ها فاکتور و پارامتر مختلف دسته‌بندی شوند و هر کدام از آن‌ها با توجه به ویژگی‌هایی که دارند، کاربردهای مختلفی داشته باشند.
اگرچه که در صنعت ساختمان‌سازی می‌توان از همه قیرها استفاده‌های متعددی داشت اما رایج‌ترین نوع قبرهایی که در این صنعت به کار می‌روند در دسته قیرهای خالص و نفتی قرار دارند که به شرح زیر هستند:
قیر ساختمانی 70-60
این قیر مورد مصرف در ساختمان که با نام قیر شل یا قیر 60- 70 نیز شناخته می‌شود کاربردهای متعددی در صنعت ساختمان دارد که مهم‌ترین آن‌ها عایق‌بندی سازه است. این قیر معمولاً در دمای ۵۰ تا ۵۶ درجه روان شده و از درجه نفوذ 60 تا 70 صدم میلی‌متر برخوردار است.
این نوع قیر ساختمانی کامل شل و نرم بوده و معمولاً برای اجرای عایق قیرگونی به کار می‌رود و تمامی منافذ باز را پوشش می‌دهد.
قیر ساختمانی 25-85
از دیگر انواع قیر ساختمانی می‌توان به قیرهای 25-85 اشاره کرد که در اصطلاح با نام قیر مخلوط نیز شناخته می‌شود. این قیر معمولاً در لایه آخر قیرگونی استفاده شده و برای عایق‌بندی سرویس‌های بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این قیر در هوای گرم تا حدودی به صورت نیمه جامد است و در هواهای معتدل به صورت کامل جامد است.
قیر ساختمانی 15-90
قیر 15-90 یا قیر سفت از دیگر قیر هایی است که در صنعت ساختمان کاربردهای متعددی دارد. این قیر در دمای محیط سفت و جامد بوده اما در دمای 90 درجه به شکل مایع و روان تبدیل می‌شود.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این قیرها می‌توان به ظاهر کاملاً خشک و سفت، شکننده بودن و رنگ سیاه اشاره کرد. این قیر اگرچه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد اما در مقایسه با قیرهای قبلی محبوبیت کمتری در ساختمان‌سازی دارد.
قیر دمیده
قیر دمیده از انواع قیر ساختمانی به شمار می‌رود که در پالایشگاه‌ها تولید می‌شود. این قیر در اصل در مرحله آخر عمل تصفیه قیر در پالایشگاه‌ها در اثر دمیدن هوای بسیار داغ به این ماده تولید می‌شود و این هوای داغ دمیده شده به قیر باعث می‌شود که دمای آن 200 تا 300 درجه سانتی گراد شود.
این دمای بالا باعث می‌شود که هیدروژن‌های موجود در قیر با اکسیژن هوا به طور کامل ترکیب شود و به قیر دمیده تبدیل شوند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این قیر می‌توان به درجه نفوذپذیری پایین، خاصیت نرمی بیشتر، تحمل دمایی بالا و … اشاره کرد.
قیر امولسیون
قیر امولسیونی از دیگر قیرهای ساختمانی است که به عنوان عایق رطوبتی کاربردهای متعددی دارد و می‌تواند سازگاری بالایی با مصالح ساختمانی داشته باشد.
مواد امولسیونی که برای تولید قیر مورد استفاده پالایشگاه‌ها قرار می‌گیرد باعث شده است که خواص قیر در بعضی از شرایط تغییر کند و استفاده بیشتری از آن شود. البته قیرهای امولسیونی به دلیل چسبندگی عالی بیشتر در صنعت راه‌سازی مصرف می‌شوند.
کاربرد انواع قیر ساختمانی
همان‌طور که گفته شد در صنعت ساختمان‌سازی از قیر معدنی، قیر طبیعی و انواع قیرهای صنعتی استفاده‌های متعددی می‌شود و هر کدام از قیرها می‌توانند مزایا و معایب منحصربه‌فردی داشته باشند.
از جمله اصلی‌ترین کاربردهای انواع قیر ساختمانی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- اجرای ایزوگام عایق‌بندی سقف
- عایق‌بندی کف ساختمان و سرویس‌های بهداشتی
- عایق‌بندی تاسیسات ساختمانی
- اجرای نمای ساختمان و تولید انواع نماهای صنعتی
- تولید سایبان‌ها و …
- نقاشی ساختمان
- عایق‌بندی صوتی، حرارتی و رطوبتی بخش‌های مختلف
قیمت انواع قیر ساختمانی
قیرهای ساختمانی همانند قیرهای راه‌سازی و انواع قیرهای دیگر در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار گرفته و از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردارند.
فاکتورهای متعددی می‌توانند در تعیین قیمت قیرهای ساختمانی موثر باشند به همین دلیل نرخ مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد.
از جمله فاکتورهای مؤثر در تعیین قیمت قیرهای ساختمانی می‌توان به مواردی همچون نوع قیر و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، میزان عرضه و تقاضا، کاربردهای قیر و هدف استفاده از آن، برند و شرکت تولیدکننده یا استخراج کننده، نرخ ارز و نوسانات آن و میزان واردات و صادرات، حجم و مقدار قیر و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
قیر از جمله موادی است که کاربردهای متعددی در صنایع مختلف خصوصاً ساختمان‌سازی دارد. قیرهای ساختمانی بر اساس منبع، نحوه تولید، ویژگی‌های شیمیایی و … دسته‌بندی می‌شوند و انواع مختلفی دارند.
انواع قیر ساختمانی شامل قیرهای محلول، قیرهای امولسیونی، قیرهای خالص و … هستند که کاربردهایی همچون عایق‌بندی، نقاشی، اجرای نما و … در ساختمان دارند.