کمیاب بودن، زیبایی و درخشندگی، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن، اکسیداسیون و خوردگی، نجیب بودن و عدم واکنش‌پذیری راحت، ماندگاری در شرایط سخت، ارزش مالی بسیار زیاد و … از جمله ویژگی‌هایی هستند که باعث می‌شوند طلا از آغاز تاریخ بشریت به عنوان یکی از محبوب‌ترین فلزات شناخته شود و نقش بسیار پررنگی در اقتصاد جهانی داشته باشد. ارزش بالای طلا موجب شده است که جستجوی آن از دوران‌های قدیم تاکنون از رایج‌ترین فعالیت‌های انسانی باشد. برای کشف و دسترسی به منابع طلا لازم است که از دانش و تخصص بالایی بهره برد و با تمامی نشانه ها و علائم آن آشنایی داشت. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین نشانه های معدن طلا و علائم وجود طلا زیر خاک و سنگ پرداخته می‌شود.
مهم‌ترین نشانه های معادن طلا
تمام ذخایر جهانی طلا در سراسر دنیا تقریباً 3.1 بیلیون اونس بوده و از این میزان حدود 2.3 بیلیون اونس در آفریقای جنوبی قرار دارد هرچند که میزان تخمین زده شده برای کل ذخایر پایه جهان 4.1 بیلیون اونس است. در سال 2023 حدوداً 121 میلیون اونس طلا استخراج شده که کشورهای روسیه، غنا و ایالات متحده بیشترین نقش را در این استخراج داشته‌اند. همان‌طور که گفته شد علاوه بر مهارت و دانش فنی برای استخراج طلا به دانش عملی و شناخت کامل نشانه‌های معدن نیز نیاز است. از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین نشانه های معدن طلا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
وجود گیاهان موثر
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین علائم وجود معادن طلا گیاهان موثر می‌باشند. گیاهانی همچون گیاهان بومی، گیاهان علفی و … قادرند که اطلاعات دقیق و مفیدی در مورد موقعیت معادن طلا ارائه کنند. در اصل گیاهان مؤثر طلا را در برگ و ریشه‌های خود ذخیره کرده و همانند یک سیستم ذخیره‌سازی طلا عمل می‌کنند.
سنگ‌شناسی مناطق
یکی دیگری از نشانه های معدن طلا سنگ‌های متفاوت موقعیت مورد نظر است. در اصل سنگ مناطقی که دارای معادن طلا هستند ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته و معمولاً از جنس زغال سنگ، کوارتز و پیریت می‌باشند. در مقاله‌ای تحت عنوان قیمت گیلسونایت به بررسی مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر قیمت گیلسونایت و وضعیت بازار آن پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی به خواننده ارائه کند.
آب‌های آلوده
آب‌های آلوده یکی از بارزترین نشانه‌های معادن طلا هستند که از دیرباز مورد توجه بوده است. در اصل آب‌هایی که از معادن طلا عبور می‌کنند می‌توانند سختی بالایی داشته باشند و به فلزات سنگین مانند طلا آلوده باشند.
رنگ و وزن خاک
خاک‌هایی که دارای رنگ‌های غیر معمولی مانند زرد، نارنجی، قهوه‌ای، قرمز و … باشند می‌توانند نشان‌دهنده وجود طلا باشند. در این رنگ‌ها می‌توانند وجود مواد معدنی مانند اکسید آهن و لیمونیت را تایید کنند. همچنین خاک‌هایی که حاوی طلا و کانی‌های فلزی باشند از وزن بیشتری نسبت به خاک‌های معمولی برخوردارند.
شیمی زمین‌شناسی
تحلیل شیمی زمین‌شناسی نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های وجود معادن طلا باشد. این تحلیل می‌تواند اطلاعاتی در مورد ترکیبات شیمیایی خاک و منطقه ارائه کند و وجود مواد معدنی مشابه طلا مانند سولفورید های مس و پیریت را تایید کند که نشانه‌های از وجود طلا هستند.
- علاوه بر موارد گفته شده علائم دیگری همچون آنومالی‌های مغناطیسی و الکتریکی، کارتوگرافی معدنی، وجود رگه‌ها یا ذرات طلا و … نیز می‌توانند نشانه های وجود معادن طلا در یک منطقه خاص باشند.
نشانه ها و علائم وجود طلا زیر خاک
بسیاری از افراد بر اساس شنیده‌ها و اطلاعات محدود خود تصور می‌کنند که تشخیص خاک‌های طلا خیز کار ساده‌ای است و به چند نشانه ابتدایی و جزئی اکتفا می‌کنند. همان‌طور که گفته شد برای تایید وجود طلا در یک منطقه باید عوامل و پارامترهای مختلفی را بررسی کرد و از شاخص‌های علمی و فنی متفاوتی استفاده نمود. نشانه های متعددی می‌توانند وجود طلا در زیر خاک را تایید کنند که مهم‌ترین و رایج‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- وجود کوارتزهای رگه‌ای می‌تواند یکی از شاخص‌های ارزشمند وجود طلا در زمین و زیر خاک باشد هرچند که وجود کوارتزهای رگه‌ای فراوان نمی‌تواند شاخص ارزشمندی باشد.
- یکی دیگر از نشانه های وجود طلا در خاک رنگ آن است و همان‌طور که گفته شد خاکی که دارای طلا باشد می‌تواند رنگ‌های متفاوتی همچون رنگ قرمز، قهوه‌ای، نارنجی و … داشته باشد و حتی وزن آن از خاک‌های معمولی نیز بیشتر باشد.
- از جمله علائمی دیگری که می‌تواند نشانه ای از وجود طلا در زیر خاک باشد رشد کردن گیاهانی همچون سرخس، زنبق وحشی و شقایق وحشی است. این گیاهان در خاک‌های غنی از طلا به طور طبیعی رشد می‌کنند.
- وجود چشمه‌هایی با آب‌های آلوده نیز می‌تواند وجود طلا در زیر خاک را تایید کند.
- سنگ‌های در حال فرسایش، توپوگرافی مناسب، تغییرات ناگهانی زمین‌شناسی منطقه و … هر کدام می‌توانند نشانه هایی از وجود طلا در زیر خاک باشند.
- علاوه بر موارد گفته شده که برای تشخیص طلای خام به کار می‌روند، می‌توان از علائم مختلف دیگری برای تایید طلاهای فرآوری شده مانند سکه، گنج، آثار باستانی و … استفاده کرد که گذشتگان پنهان کرده‌اند که نیاز به دانش و مهارت‌های مختلفی دارد.
مهم‌ترین علائم وجود طلا در سنگ‌ها
سنگ‌ها نیز از جمله موادی هستند که می‌توانند مقادیر زیادی طلا در خود داشته باشند. همان‌گونه که برای وجود طلا در زیر خاک نشانه های ویژه‌ای وجود دارد، نشانه های وجود طلا در سنگ نیز متفاوت بوده و نیازمند داشتن آگاهی و دانش ویژه است. از مهم‌ترین علائم وجود طلا در سنگ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- از مهم‌ترین نشانه های معدن طلا در سنگ‌ها وجود گونه‌های صخره‌ای سرسبز می‌باشد. سنگ‌های حاوی طلا از دسته سنگ‌های خشن هستند هرچند که متناسب با نوع منطقه متفاوت خواهند بود که تشخیص آن‌ها کار بسیار دشواری است.
- سنگ‌های همپوشانی یکی دیگر از نشانه های طلا هستند و زمانی تشکیل می‌شوند که ماگما بین لایه‌های سنگ تشکیل شده فوران کرده و باعث سختی سنگ‌ها می‌شود. این سنگ‌ها مقاومت بالایی در برابر فرسایش داشته و ذرات سنگین طلا بر روی آن‌ها جمع می‌شود
- توپوگرافی منطقه نیز می‌تواند یکی از نشانه ها و علائم طلا در سنگ‌ها باشد. طلای خام معمولاً در فاصله بیشتری منبع اصلی قرار دارد. به عنوان نمونه در بیابان‌ها، بهترین ذخایر طلای باقی مانده در مناطقی با شیب متوسط تا کامل تشکیل می‌شوند.
- سیل نیز به عنوان پدیده‌ای طبیعی می‌تواند با تجمع رسوبات فرسایشی نشانه های وجود طلا را نمایان کند. این پدیده معمولاً در رودخانه‌ها و جریان‌های آبی رخ داده و مهم‌ترین ویژگی آن تراکم و وزن ذرات مختلف در رسوبات است. به دلیل وزن نسبی بیشتر طلا نسبت به سایر ذرات، طلا به‌طور معمول در کف رودخانه‌ها ته‌نشین خواهد شد.
- وجود مناطق زمین‌شناسی مشابه و مجاور نیز می‌تواند یکی از نشانه های معدن طلا در سنگ‌ها باشد.
نشانه های وجود طلا در کوه‌ها
آشنایی با انواع نشانه‌ها و علائم زمین‌شناسی می‌تواند بهترین پارامتر برای آشنایی با انواع معادن باشد. برای تشخیص سنگ طلا در کوه می‌توان به بررسی موارد مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- تغییرات در نوع سنگ‌های کوه و همچنین تغییرات در پوشش‌های گیاهی و درختچه‌ها
- تغییرات در رنگ خاک کوه که می‌تواند ناشی از فرسایش سنگ‌ها و مواد معدنی باشد.
- لکه‌گیری آهن که باعث تغییر رنگ سنگ‌ها به قرمز، زرد یا بنفش می‌شود
- وجود قطعات کوارتز با لکه‌های قرمز تیره در کوه
- مشاهده سنگ‌های در حال فرسایش خصوصاً در محل تقاطع و اتصال سنگ‌ها به همدیگر
- وجود مواد معدنی مختلف در کوه و …
جمع‌بندی نهایی
طلا به عنوان یکی از ارزشمندترین فلزات جهان شناخته می‌شود و معادن متعددی در سراسر جهان وجود دارد. برای کشف و استخراج این ماده ارزشمند باید به اطلاعات علمی و فنی مختلفی تسلط داشت. از مهم‌ترین نشانه‌های معدن طلا در زیر خاک، سنگ‌ها و کوه‌ها می‌توان به مواردی همچون بافت گیاهی، آب‌های آلوده، خاک‌های رنگی، شیمی زمین‌شناسی، موقعیت جغرافیایی، صخره‌های در حال فرسایش و … اشاره کرد.