قیر یکی از باارزشترین موادی است که از دل طبیعت گرفته شده و کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارد. این ماده به دو شکل قیر معدنی یا طبیعی و قیر صنعتی و پالایشگاهی در دسترس و هرکدام از آنها کاربردهای مختلفی داشته و تفاوتها و شباهتهای متعددی باهم دارند. بهصورت کلی بارزترین ویژگی انواع قیرها نفوذناپذیری آنها در برابر آب و چسبندگی بسیار بالای آنها است. کاربرد قیر در ساختمان سازی بهعنوان یکی از مهمترین کاربردهای این ماده شناخته میشود که در ادامه مطلب به بررسی کامل آن پرداخته خواهد شد.
قیر چیست و چه ترکیباتی دارد؟
بیتومن (Bitumen) یا قیر در حقیقت به جسمی هیدروکربوری گفته میشود که رنگ آن سیاه تا قهوهای بوده و میتواند در سولفور کربن و تتراکلرور کربن حل شود. قیرها در دمای محیط جامد هستند و بعد از افزایش دما به شکل خمیر در میآیند و در نهایت به مایع تبدیل میشوند. قیر طبیعی و قیر نفتی یا پالایشگاهی تفاوتهای قابل توجهی دارند. قیر نفتی کمتر از یک درصد گوگرد دارد درحالی که قیر معدنی بیشتر از 3 درصد گوگرد داشته، قیر نفتی کاملاً خالص است اما قیر معدنی میتواند تا 1 درصد خاکستر داشته باشد، روغن قیر نفتی بیشتر از قیرهای معدنی بوده و در نهایت شمار اسید و صابونی شدن قیر نفتی کمتر از قیر معدنی است. مهمترین ترکیبات قیرها شامل 4 دسته مواد نفتالین و ترکیبات آروماتیک چند حلقوی، ترکیبات آروماتیک قطبی مانند فنول، هیدروکربنهای اشباع و ترکیبات هتروسیکلیک میباشند.
بخش عمده ترکیبات قیر ترکیبات آروماتیک قطبی و نفتالین هستند هرچند که مواد مختلف دیگری همچون نیکل و وانادیوم نیز در بیتومن شناسایی شدهاند و مواد افزودنی و آلایندههای مختلف نیز به آنها اضافه میشوند.
مهمترین کاربرد قیر در ساختمان سازی
همانطور که گفته شد قیرها دارای انواع مختلفی بوده و هر کدام از آنها دارای کاربردهای صنعتی، غیر صنعتی و نیمهصنعتی میباشند. از رایجترین کاربردهای قیر در صنایع مختلف میتوان به مواردی همچون کاربردهای عمرانی مانند راهها، فرودگاهها، زمینهای ورزشی و …، کاربردهای صنعتی مانند پوشش محافظ فلزات، رنگآمیزی درزبندی، باطریسازی، تولید تایر و …، صنعت راه و جادهسازی، صنعت حفاری، صنعت پزشکی، عایقکاری الکتریک در نوارهای آسفالتی، پر کردن اتصالات الکتریکی، پوشش سیمها، کاربردهای کشاورزی، کاربردهای هیدرولیکی و … اشاره کرد. از مهمترین کاربردهای قیر در صنعت ساختمان سازی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
استفاده در کف ساختمان
استفاده از قیر در کف ساختمان و بخشهای مختلف آن بهعنوان یک عایق عالی و بینظیر بسیار رایج است. همانطور که گفته شد مهمترین ویژگی قیرها عدم نفوذپذیری در برابر آب و چسبندگی بالای آنها است. در کف ساختمان و بهمنظور جلوگیری از نفوذ رطوبت و آب در ترکیبات کف مانند کاشیها، پوششها، ورقهها و صفحات عایق و … استفاده میشود.
-
استفاده از قیر در پشتبام
شاید بتوان گفت مهمترین کاربرد قیر در ساختمانسازی استفاده در پشتبام برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت ناشی از بارشها به داخل ساختمان است. قیرها میتوانند به اشکال مختلفی در پشتبام ساختمانها استفاده شوند. امروزه در تولید ایزوگامهای باکیفیت از بیتومن در کنار قیر صنعتی استفاده میشود تا کیفیت آن به بالاترین حد ممکن برسد. قیر میتواند در ترکیبات درزبندی، ترکیبات ضد آب سیمان، ترکیبات پشمشیشه، ترکیبات پرکن درز، توفال های لایهای سقف، پوششهای سقف مایع، توفال ها، سیمانهای پلاستیک و … در پشتبام ساختمانها استفاده شود.
-
استفاده از قیر در سقف، دیوار و نماها
امروزه از قیر در تولید مصالح مختلف ساختمانی همچون نمدها، بلوکهای ضد صوت، تزئینات معماری، آجرهای عادی و نما، ترکیبات و پوششهای ضد رطوبت، صفحات و نمدها، انواع ترکیبات پرکن درز، پایه گچ، تولید تختههای مخصوص پوشش دیوارها و سقف، بتونه و … استفاده میشود.
-
سایر کاربردهای ساختمانی قیر
از دیگر کاربردهای قیر در صنعت ساختمانسازی که میتوانند اهمیت قابل توجهی داشته باشند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از این ماده میتوان در نقاشیهای عایق ساختمان استفاده کرد.
- بهعنوان عایق برای لولهها و در شبکه لولهکشی ساختمان استفاده میشود.
- در تولید سایبانها میتوان از قیر استفاده کرد.
آشنایی بیشتر با قیر معدنی
بهصورت کلی در صنعت ساختمانسازی از قیرهای نفتی و پالایشگاهی استفاده میشود اما قیر معدنی یا گیلسونایت نیز میتواند کاربردهای متعددی در این صنعت داشته باشد. بهصورت کلی قیر معدنی به سبب ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی که دارد بیشتر از 15 کاربرد صنعتی و غیر صنعتی دارد که مهمترین آنها کاربرد قیر در آسفالت و صنعت راهسازی، استفاده در صنعت پزشکی، استفاده در صنعت حفاری، استفاده در صنعت ساختمانسازی، استفاده در صنعت رنگ و اپوکسی، استفاده در صنعت چاپ و جوهر و … میباشند. از مهمترین ویژگیهای قیر معدنی میتوان موارد زیر را عنوان کرد:
- دارای مقادیر زیادی آسفالتین و نیتروژن است.
- در حلالهای ارگانیک بهراحتی حل خواهد شد.
- با مواد نفتی سازگاری بالایی دارد.
- از شکنندگی بالایی برخوردار بوده و بهراحتی به پودر گیلسونایت تبدیل میشود.
- در دمای ۱۶۰ تا ۲۲۰ درجه سانتیگراد ذوب میشود.
- در برابر اسید و باز مقاوم است.
- کاملاً غیر سمی است.
- آبگریز، سیاهرنگ و کاملاً درخشان است.
خرید انواع قیر
انواع قیرهای صنعتی و معدنی به سبب ویژگیها، قابلیتها و کاربردهای متعددی که دارند با استقبال ویژهای در بازارهای داخلی و خارجی مواجه شدهاند. برای خرید قیر معدنی و قیر پالایشگاهی لازم است که فاکتورها و پارامترهای مختلفی در نظر گرفته شود که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- کیفیت و درجهبندی قیر معدنی
- درجه اشتعال، درجه نفوذ و درجه نرمی
- میزان خاکستر (Ash) و مش (Mesh)
- نحوه بستهبندی و فصل استخراج قیر
- شکل و اندازه و میزان تقاضا برای قیر
- منطقه برداشت بیتومن
- شرکت و برند استخراج کننده و حجم آن
- میزان کربن، وزن مخصوص و …
جمعبندی نهایی
بیتومن بهعنوان یکی از ارزشمندترین مواد طبیعی در جهان شناخته میشود که از دل زمین بهدستآمده و میتواند کاربردهای متعددی داشته باشد و استفادههای صنعتی و غیر صنعتی مختلفی داشته باشند. کاربرد قیر در ساختمان سازی بسیار زیاد بوده و از این ماده میتوان در پشتبام، سقف و دیوارها، کف ساختمان و بخشهای دیگر استفادههای متعددی داشت.