آسفالت سرد چیست و چه کاربردهایی در راه‌سازی دارد؟
صنعت راه‌سازی در دهه‌های اخیر به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع در سراسر جهان شناخته شده و موتور محرک سایر صنایع بوده است. در اصل کشورهایی که صنعت راه‌سازی پویایی داشته‌اند، به رشد و توسعه چشمگیری رسیده‌اند. این صنعت در کنار ماشین‌آلات و تجهیزات تخصصی نیازمند یک ماده و متریال اصلی با نام آسفالت است. آسفالت در اصل ترکیبی از قیر، شن، ماسه و افزودنی‌های مختلف بوده و می‌تواند انواع مختلفی همچون آسفالت سرد، آسفالت گرم و آسفالت حفاظتی داشته باشد. هر کدام از این آسفالت‌ها از ویژگی‌ها، مشخصات، قابلیت‌ها و کاربردهای منحصربه‌فردی برخوردار بوده و در پروژه‌های مختلفی به کار می‌روند. در ادامه این مطلب بررسی خواهد شد که آسفالت سرد چیست، از چه ویژگی‌هایی برخوردار بوده و چه کاربردهایی در صنعت راه‌سازی دارد.
آسفالت سرد چیست؟
آسفالت سرد (Cold Mix) در حقیقت یک آسفالت ترکیبی از سنگ‌دانه‌ها و قیر امولسیون یا قیرهای محلول است که در دمای محیط با هم مخلوط می‌شوند. رطوبت موجود در قیر امولسیون به کار رفته در تولید این آسفالت باعث می‌شود که ماندگاری خوبی داشته باشد و قابلیت استفاده در دمای محیط را داشته باشد… مهم‌ترین نکته در تولید آسفالت سرد این است که سنگ‌دانه‌های این ماده در زمان مخلوط شدن باید مرطوب باشند و پروسه اجرا و خشک شدن آسفالت باید در دمای محیط صورت بگیرد. البته زمانی که گفته می‌شود متریال های آسفالت سرد در دمای محیط ترکیب می‌شوند به این معنی نخواهد بود که هیچ‌گونه حرارتی نخواهند دید بلکه این مواد برای مخلوط شدن بهتر در حدود 100 درجه سانتی‌گراد حرارت داده خواهند شد.
انواع آسفالت سرد
همان‌طور که گفته شد آسفالت‌ها می‌توانند انواع مختلفی از نظر نحوه تولید، نحوه اجرا، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، کاربردها و … داشته باشند. آسفالت سرد نیز می‌تواند از نظر روش تهیه و اجرا به دو دسته اصلی تقسیم شود که به شرح زیر هستند:
آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺳﺮد کارخانه‌ای
این نوع از آسفالت‌های سرد در کارخانه‌های ثابت تهیه و تولید شده و سپس برای استفاده و مصرف به محل پروژه‌های مورد نظر ارسال می‌شوند. تمام مراحل تولید این نوع از آسفالت‌های سرد که شامل دانه‌بندی، وزن سنگ‌دانه‌ها، مخلوط کردن سنگ و گیلسونایت و … می‌باشند بر اساس استانداردهای جهانی انجام خواهند شد. در تولید این آسفالت چنانچه از قیرابه استفاده شود دیگر نیازی به حرارت دهی به مواد اولیه و خشک کردن دانه‌ها نخواهد بود. البته باید میزان رطوبت مصالح کمتر از 3 درصد باشد. از مهم‌ترین مزیت‌های آسفالت سرد کارخانه‌ای می‌توان به مواردی همچون استاندارد بودن تمامی نسبت‌های تولید، استاندارد بودن میزان سنگ‌دانه‌ها، تناسب بین سنگ‌دانه و قیرآبه، کیفیت بالای آسفالت و … اشاره داشت.
آسفالت سرد تولید در محل
نوع دوم از آسفالت‌های سرد، آسفالته تولید شده در محل پروژه است. در این روش تمام مواد اولیه و متریال های به کار رفته در تولید آسفالت به محل پروژه منتقل شده و سپس سنگ‌دانه‌ها بر روی جاده، خیابان، محل و … ریخته شده و سپس عملیات قیرپاشی و تثبیت آن انجام خواهد شد. در نهایت نیز با استفاده از ماشین‌آلات راه‌سازی مانند گریدر، غلتک و … مواد به‌خوبی مخلوط و فشرده می‌شوند و کار تا جایی ادامه خواهد داشت که مقدار حلال موجود در قیر به حداقل مقدار ممکن برسد. این آسفالت نیز مزیت‌های خاص خود را دارد که مهم‌ترین آن‌ها هزینه پایین است.
مزایا و معایب آسفالت سرد
آسفالت سرد به واسطه روش تولید، نحوه اجرا و … می‌تواند از ویژگی‌ها، مزایا و معایب منحصربه‌فردی برخوردار باشد. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این آسفالت می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- تولید و اجرای این آسفالت در مقایسه با آسفالت گرم هزینه کمتری خواهد داشت و گزینه مقرون‌به‌صرفه تری است.
- حمل و نگهداری این آسفالت در مقایسه با آسفالت گرم آسان‌تر بوده و به راحتی می‌توان آن را برای مدت‌های طولانی انبار و نگهداری کرد.
- با توجه به آنکه این آسفالت نیازی به فرآیندهای پیچیده گرمایش و پخت ندارد، اجرای آن سرعت بالایی داشته و می‌تواند در زمان کوتاه‌تری انجام شود.
- این نوع آسفالت قابلیت استفاده در شرایط مختلف (دماهای بالا، دماهای پایین و …) را دارد
- این آسفالت می‌تواند برای تعمیرات اضطراری گزینه بسیار مناسبی باشد و در انواع جاده‌ها و معابر، به‌ویژه چاله‌ها و … به کار رفته و بلافاصله مورد استفاده قرار بگیرد.
- این آسفالت سازگاری بالایی با محیط زیست داشته چرا که برای تولید آن نیازی به حرارت‌های بالا و تولید گازهای گلخانه‌ای نیست.
در کنار تمامی مزیت‌های گفته شده برای آسفالت سرد می‌توان عیوب و ایرادات مختلفی نیز برای آن عنوان کرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل مقاومت پایین‌تر در برابر بارهای ترافیکی و فشارها، کیفیت پایین‌تر به دلیل عدم استفاده از قیر معدنی یا صنعتی در آن، محدودیت اجرا در پروژه‌های مختلف، امکان خرابی و آسیب‌پذیری زودرس، کاربردهای کمتر در مقایسه با آسفالت گرم و … هستند.
مهم‌ترین کاربردهای آسفالت سرد چیست؟
همان‌گونه که عنوان شد آسفالت سرد شامل دو نوع مختلف بوده و از مزایا و معایب منحصربه‌فردی برخوردار است. با توجه به آنکه این آسفالت در مقایسه با آسفالت‌های گرم و حفاظتی فرآیند تولید ساده‌تری دارد می‌تواند از کاربردهای متفاوت‌تری نیز برخوردار باشد. از جمله مهم‌ترین کاربردهای آسفالت سرد می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این آسفالت می‌تواند در ساخت انواع جاده‌ها، خیابان‌ها، پیاده‌روها، کوچه‌ها و پروژه‌هایی با حجم ترافیک پایین به کار برود.
- رایج‌ترین کاربرد آسفالت سرد همچنین استفاده در ترمیم سریع آسفالت‌های آسیب‌دیده، پر کردن چاله‌ها و لکه‌گیری‌های موقتی جاده‌ها و خیابان‌ها است.
- در ساخت و تولید انواع اماکن ورزشی، اماکن تفریحی، کارخانه‌ها، پروژه‌های صنعتی، پیست‌های دومیدانی و دوچرخه‌سواری، پیست ماشین‌های کارتینگ و … هم از این نوع آسفالت اقتصادی استفاده خواهد شد.
- این آسفالت همچنین می‌تواند برای پروژه‌هایی که نیاز به سرعت بالا، هزینه کمتر و یا پروژه‌هایی که در آن‌ها امکان استفاده از تجهیزات سنگین وجود ندارد بسیار کاربردی باشد.
- با توجه به آنکه این آسفالت قابلیت تولید و اجرا در محل را دارد می‌تواند برای پروژه‌های دور افتاده و پرهزینه گزینه بسیار مناسبی باشد به همین دلیل برای اجرای کوچه، خیابان و کف‌پوش روستاها و شهرهای دورافتاده گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
- به صورت کلی انبارش راحت، عدم نیاز به حرارت برای تولید و اجرا (به دلیل عدم استفاده از بیتومن، قیر معدنی و … در تولید)، جابجایی و انتقال راحت، قیمت مناسب و … باعث می‌شود که آسفالت سرد یک ماده و متریال بسیار کاربردی در صنعت راه‌سازی باشد.
محدودیت‌های اجرای آسفالت سرد و قیمت آن
اجرای آسفالت سرد همانند آسفالت گرم می‌تواند محدودیت‌های خاص خود را داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون حداقل دمای 10 درجه محیط، کم بودن میزان رطوبت هوا در زمان اجرا، نیاز به خشک شدن کامل لایه‌های قدیمی قبل از اجرای لایه‌های جدید و… هستند. قیمت این آسفالت نیز می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون مکان و محل اجاری آسفالت، ضخامت آسفالت، میزان تقاضا، هزینه‌های حمل‌ونقل و دستمزدها، نوع قیر به کار رفته در تولید آسفالت، حجم و مقدار آسفالت و … باشد.
جمع‌بندی نهایی
آسفالت سرد یکی از انواع آسفالت‌ها است که مواد و ترکیبات سازنده آن در دمای محیط باهم مخلوط شده و برای اجرا نیز نیازی به حرارت ندارد. این آسفالت از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی همچون قیمت مناسب، نگهداری و انتقال راحت، عدم نیاز به حرارت و تجهیزات خاص برای اجرا و … برخوردار بوده و می‌تواند در صنعت راه‌سازی و در اجرای خیابان‌ها، جاده‌ها، کوچه‌ها، پیاده‌روها، محوطه اماکن تفریحی و ورزشی و … به کار برود.