بعد از پیدایش قیر و با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف مواد مختلفی از این ماده کاربردی تولید شد که آسفالت یکی از مهم‌ترین آن‌ها است. آسفالت امروزه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف خصوصاً صنعت راه و جاده‌سازی دارد. به صورت کلی آسفالت‌ها ترکیبی از چند ماده مانند قیر و ماسه بوده اما با توجه به نحوه تولید و کاربرد شامل انواع مختلفی همچون آسفالت گرم، آسفالت سرد و آسفالت محافظتی هستند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی تفاوت آسفالت سرد و گرم و مقایسه آن‌ها پرداخته می‌شود.
آسفالت چیست؟
قبل از مقایسه آسفالت سرد و گرم لازم است که با ماهیت آسفالت آشنایی داشت. به صورت کلی آسفالت ماده‌ای سیاه‌رنگ بوده که از ترکیب موادی همچون شن، ماسه، قیر و مواد افزودنی دیگر تولید می‌شود. ترکیب این مواد باعث می‌شود که ماده‌ای چسبناک تولید شود که برای تسطیح و هموارسازی سطوح مختلف به کار می‌رود. این ماده به واسطه نوع ترکیبات خود می‌تواند در برابر رطوبت، حرارت، فشار، وزن و … مقاومت بالایی داشته باشد. از مهم‌ترین کاربردهای آسفالت می‌توان به مواردی همچون پوشش سطح جاده‌ها، عایق کردن پشت‌بام‌ها، عایق‌کاری مخازن آب، آب‌انبارها، سرویس بهداشتی‌ها و …، استفاده به عنوان نمای سدهای آب، افزایش مقاومت سازه‌ها و … اشاره داشت.
آسفالت گرم و انواع آن
آسفالت گرم در حقیقت یک نوع آسفالت است که ترکیبات آن تحت حرارت‌های بسیار زیاد (حدود 105 تا 163 درجه سانتی‌گراد) باهم مخلوط می‌شود و باید بلافاصله پس از تولید مصرف شود. این آسفالت دائمی‌ترین نوع آسفالت است و هرچه دمای آن کمتر شود استفاده و مصرف آن سخت‌تر خواهد شد. از آنجایی که حجم زیادی از آسفالت گرم از مخلوطهای سنگی تشکیل می‌شود می‌تواند مسیرهای پرترافیک و سنگین مانند فرودگاه‌ها و اتوبان‌ها مناسب باشد. آسفالت‌های گرم مخلوط شده از لحاظ روسازی راه‌ها به دسته‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود که عبارت‌اند از:
قشر رویه یا (توپکا):
قشر رویه آخرین لایه آسفالت است که مستقیماً با فضای بیرون و ترافیک وسایل نقلیه تماس دارد. این لایه که از دانه‌بندی‌های ریز برخوردار بوده و فضای خالی بین سنگ‌دانه‌های آن زیاد است باید در برابر تغییرات آب و هوایی و ترافیک سنگین رفت‌وآمد مقاومت بالایی داشته باشد و این مقاومت همیشگی باشد.
لایه‌ی آستر یا (بیندر):
لایه آستر مابین لایه رویه و لایه اساس قیری قرار گرفته و دانه‌بندی آن نسبت به لایه رویه درشت‌تر (ابعاد 5 تا 19 میلی‌متر) است و از قیر کمتری برخوردار است
لایه اساس قیری
این لایه در اصل اولین لایه روسازی آسفالت است و مستقیماً بر روی لایه زیر اساس قرار می‌گیرد. دانه‌بندی این لایه نسبت به لایه آستر و رویه درشت (50 تا 75 میلی‌متر) و مقدار قیر آن کمتر است. اساس قیری با دانههای باز مثل یک لایه زهکشی عمل کرده و آب‌های نفوذی به آسفالت را تخلیه می‌کند.
آسفالت ماستیک دانه درشت
همان‌طور که گفته شد تعداد لایه‌های متعدد آسفالت‌های گرم از جمله تفاوت آسفالت سرد و گرم است. یکی از نمونه‌های آسفالت گرم با دانههای مجزا، آسفالت ماستیک دانه درشت است که از دو قسمت سنگ‌دانه‌های درشت و پر از قیر تشکیل شده است. این آسفالت ضریب اصطکاک و مقاومت لغزشی رویه را بالا می‌برد و مانند یک لایه زهکشی برای آب‌های سطحی عمل می‌کند.
ماسه آسفالت
این آسفالت نیز یکی از انواع آسفالت‌های گرم است که از مخلوط شدن ماسه شکسته و قیر خالص مانند قیر طبیعی تشکیل می‌شود. این آسفالت در اصل به عنوان یک لایه محافظ بر روی رویه‌های قدیمی و پیش از روکش با ضخامت حداقل 15 میلی‌متر به کار می‌رود.
آسفالت متخلخل
آسفالت متخلخل از جمله آسفالت‌های گرم است که از مصالح سنگی خرد شده و قیر خالص اصلاح شده تولید می‌شود و می‌تواند برای قشر رویه به عنوان لایه‌ی جایگزین استفاده شود.
آسفالت سرد
آسفالت سرد یا Cold Mix نوعی آسفالت است از ترکیب امولسیون قیر یا قیرهای محلول همراه با سنگ‌دانه‌ها ساخته می‌شود. نکته اصلی تولید این آسفالت ترکیب مواد در دمای محیط است. مخلوطهای آسفالت سرد که با قیرهای محلول مثل MC-3000 یا SC-3000 آماده می‌گردند همانند آسفالت گرم باید در درجه حرارت 95 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر با قیر مخلوط شده و در پیرامون همین دما، پخش و متراکم شود. این آسفالت را می‌توان در مسافت‌های طولانی حمل کرد و مورد استفاده قرار داد. این آسفالت به واسطه نحوه تولید، وجود رطوبت زیاد، امکان حمل طولانی مدت و … می‌تواند کاربردهای متعددی داشته باشد. آسفالت‌های سرد نیز همانند آسفالت‌های گرم می‌توانند بر اساس نحوه تولید انواع مختلفی داشته باشند که به شرح زیر هستند:
آسفالت‌های امولسیونی
این آسفالت سرد در کارخانه‌ها تولید می‌شود و پس از تولید برای استفاده، به محل مورد مصرف حمل می‌شود. این نوع آسفالت سرد به دلیل نفوذپذیری بالا، در محل‌هایی که ایستایی آب مشکلات مختلفی را به وجود می‌آورد، کاربرد بسیار زیادی خواهد داشت.
آسفالت مخلوط
آسفالت سرد مخلوط نیز نوعی آسفالت سرد است که هم در محل مورد استفاده و هم در کارخانه‌ها ساخته خواهد شد. در محیط‌هایی که آسفالت سرد مخلوط ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، ابتدا سنگ‌ریزه‌ها و متریال‌های سنگی مختلف روی سطح مورد نظر ریخته می‌شوند و بعد از آن عملیات قیرپاشی انجام خواهد شد. در کارخانه‌ها هم مواد این نوع از آسفالت‌های سرد، از قبل با یکدیگر ترکیب شده و پس از حمل در مکان مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت آسفالت سرد و گرم
همان‌طور که گفته شد آسفالت‌های سرد و گرم می‌توانند بر اساس نحوه تولید می‌توانند از تنوع زیادی برخوردار باشند و هر کدام دسته‌بندی‌های متفاوتی داشته باشند. برای افزایش کیفیت این آسفالت‌ها از قیر معدنی گیلسونایت نیز استفاده می‌شود که نسبت به قیرهای صنعتی و شیمیایی از ویژگی‌ها و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فردی برخوردار است. از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های آسفالت سرد و گرم می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
نحوه تولید
مهم‌ترین تفاوت این آسفالت‌ها نحوه تولید آن‌ها است چرا که تولید آسفالت‌های گرم در کارخانه و تحت دماهای بالا انجام می‌شود اما آسفالت سرد را می‌توان هم در کارخانه و هم در محل تولید نمود.
حمل و نگهداری
از نظر حمل و نگهداری نیز این دو نوع آسفالت متفاوت هستند. همان‌طور که گفته شد آسفالت‌های سرد را می‌توان در مسافت‌های طولانی حمل کرد و به راحتی استفاده کرد در حالی که آسفالت‌های گرم چنین قابلیتی ندارد چرا که با کاهش دمای آن، استفاده و مصرف آن سخت‌تر خواهد شد. در اصل آسفالت گرم باید بلافاصله بعد از تولید مصرف شود تا گیرش بیشتر و سریع‌تری داشته باشد و مقاومت بالاتری در برابر فشار، ترافیک، رطوبت و … داشته باشد.
محل استفاده
دیگر تفاوت آسفالت سرد و گرم، محل و مکان استفاده است. آسفالت‌های گرم را می‌توان در تمانی مکان‌ها و موقعیت‌های جغرافیایی مصرف کرد در حالی که آسفالت‌های سرد معمولاً برای لکه‌گیری و ترمیم نقاط آسیب‌دیده آسفالت به کار می‌روند. آسفالت‌های سرد مخصوص لکه‌گیری می‌توانند سه نوع مختلف داشته باشند که شامل مخلوطهای لکه‌گیری با مصرف غیر فوری، مخلوطهای آسفالتی سرد لکه‌گیری با استفاده فوری و مخلوط سرد لکه‌گیری انحصاری هستند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مختلفی برخوردار باشند.
جمع‌بندی نهایی
آسفالت به عنوان ماده‌ای که از ترکیب قیر، شن و ماسه تولید می‌شود انواع مختلفی همچون آسفالت‌های سرد، گرم و محافظتی دارد و هر کدام از آن‌ها می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای مختلفی داشته باشند. مهم‌ترین تفاوت آسفالت‌های سرد و آسفالت‌های گرم شامل شرایط و نحوه تولید، حمل‌ونقل و نحوه استفاده، نوع کاربردها و نحوه استفاده و … هستند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند.