جادهسازی و راهسازی از جمله صنایع بسیار مهم و حیاتی هستند که میتوانند نقش بسیار پررنگی در کاهش هزینههای حمل و نقل، افزایش امنیت جادهای، تسهیل نقل و انتقالات، افزایش تعامل و ارتباطات بین المللی، توسعه اقتصادی، دسترسی آسان به مناطق مختلف، بهبود کیفیت زندگی انسان و … داشته باشند و اصلیترین ماده و مصالح مورد استفاده در این صنعت نیز آسفالت است. آسفالت در حقیقت ترکیبی از شن، ماسه و قیر است که به اشکال مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از مهمترین فاکتورهای مؤثر در کیفیت و کمیت راهسازی، قیمت آسفالت است که تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. در ادامه مطلب بررسی خواهد شد که هزینه اجرای آسفالت در هر کیلومتر جاده چقدر خواهد بود.
فاکتورهای مؤثر بر هزینه هر کیلومتر آسفالت
همانطور که گفته شد آسفالت اصلیترین و مهمترین ماده در صنعت راهسازی در دنیای مدرن امروزی است و با توجه به ویژگیهایی که این ماده دارد، امکان استفاده از آن در تمام موقعیتهای جغرافیایی و در شرایط آب و هوایی مختلف وجود دارد و در صورتی که به صورت صحیح و اصولی از آن مراقبت و نگهداری شود میتواند برای سالهای طولانی راندمان و عملکرد مناسبی داشته باشد. از جمله مهمترین فاکتورهای مؤثر بر روی هزینه هر کیلومتر آسفالت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
قیمت و هزینه مواد اولیه
شن، ماسه و قیر اصلیترین مواد اولیه تولید آسفالت هستند و طبیعتاً هر کدام از این مواد هزینه و قیمت ویژهای خواهند داشت. کشورهایی همچون ایران، آمریکا، روسیه و … از معادن و منابع نفتی، قیر معدنی و گیلسونایت برخوردارند اما سایر کشورها برای تولید و استفاده از آسفالت باید اقدام به خرید و واردات این ماده به عنوان ماده اصلی تشکیل آسفالت بکنند. البته حتی کشورهای دارای منابع قیری نیز باید هزینههای زیادی همچون هزینههای اکتشاف، استخراج و تقطیر برای تولید قیر مورد نیاز آسفالت بپردازند. هزینههای مربوط به کشف و استخراج شن و ماسه نیز میتواند بر روی هزینههای اصلی تولید آسفالت مؤثر باشد.
هزینههای زیرسازی و زهکشی آسفالت
آسفالت کردن راه و جاده میتواند مراحل مختلفی داشته باشد که زیرسازی یکی از مهمترین آنها است. زیرسازی و زهکشی آسفالت در حقیقت به معنی هموار کردن جاده و آمادهسازی آن برای اجرای مراحل آسفالت است. زیرسازی میتواند شامل مراحلی همچون خاکبرداری، خاکریزی، انفجار، قیرپاشی و … باشد و اجرای هر کدام از این مراحل میتواند هزینههای خاص خود را داشته باشد.
نحوه اجرای آسفالت
به صورت کلی آسفالت میتواند انواع مختلفی همچون آسفالت سرد، آسفالت گرم و آسفالت حفاظتی داشته باشد و اجرای هر کدام از این آسفالتها میتواند شرایط منحصربهفردی داشته باشد و نیازمند تجهیزات تخصصی و ویژه باشد. آسفالت گرم در کارخانهها تولید شده و برای اجرا به محل آسفالت انتقال داده میشود اما آسفالت سرد در محل مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
تجهیزات راهسازی و استهلاک آنها
راهسازی و ساخت جاده علاوه بر آسفالت نیازمند استفاده از تجهیزات و ماشینآلات سنگین مختلفی است و طبیعتاً این تجهیزات نیز میتوانند هزینههای تعمیر و نگهداری، تعویض و … داشته باشند. تمام هزینههای گفته شده میتوانند در نهایت بر روی هزینه هر کیلومتر آسفالت موثر باشند. علاوه بر هزینههای ماشینآلات، دستمزد نیروهای اجرایی نیز میتواند بر روی هزینههای نهایی اجرای آسفالت و راهسازی موثر باشد چرا که تجهیزات و ماشینآلات بدون حضور نیروهای اجرایی و اپراتورها نمیتوانند کارایی لازم را داشته باشند.
کیفیت آسفالت
کیفیت ساخت و تولید آسفالت نیز میتواند تأثیر زیادی در قیمتهای نهایی و تمام شده آن داشته باشد. آسفالت همانند انواع مواد و مصالح دیگر میتواند در کیفیتهای مختلف تولید شود. امروزه از انواع قیر آسفالت، انواع شن با دانهبندیهای مختلف و … در تولید آسفالتها استفاده میشود و این تنوع و تعدد مواد اولیه باعث میشود که آسفالت از نظر کیفیت متنوع باشد و از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مختلف برخوردار باشد.
برآورد هزینه هر کیلومتر آسفالت
با توجه به تمام مواردی که گفته شد و در نظر گرفتن تمام عوامل مؤثر بر روی قیمت اجرای آسفالت، در کشور ایران هزینه تمام شده هر کیلومتر آسفالت به بیشتر از 3 میلیارد تومان میرسد که رقم بسیار بالایی است. هزینههای بالای اجرای آسفالت در ایران میتواند زنگ خطری جدی باشد و لازم است که در جهت کاهش این هزینهها اقدامات ویژهای انجام شود. از جمله مهمترین اقداماتی که میتواند در کاهش هزینههای اجرای آسفالت مؤثر باشند میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- استفاده از آسفالت حفاظتی، روکش و لکهگیری آسفالتهای قدیمی
- ریل سازی و استفاده از خطوط ریلی برای حمل و نقل
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و کاهش تردد خودرو و اتومبیلهای شخصی
- افزایش کیفیت آسفالت و تولید آن با مواد اولیه مرغوب
- نظارت کامل بر روی مراحل اصلی ساخت جاده و آسفالت
- افزایش کیفیت خودرو و وسایل حمل و نقل
جمعبندی نهایی
آسفالت اصلیترین و مهمترین ماده در صنعت راهسازی و جادهسازی است که در سراسر جهان استفاده میشود. هزینه هر کیلومتر آسفالت در کشور ایران به بیشتر از 3 میلیارد تومان رسیده است که تحت تاثیر عواملی همچون قیمت و هزینه مواد اولیه، هزینههای زیرسازی و زهکشی آسفالت، نحوه اجرای آسفالت، تجهیزات راهسازی و استهلاک آنها و کیفیت آسفالت خواهد بود.