قیر قطران چیست و چه کاربردهایی دارد؟

قیر قطران مایعی چسبنده با ویسکوزیته بالا بوده که دارای مقدار بسیار زیادی از هیدروکربن و کربن آزاد است. این ماده از تعداد زیادی مولکول آلی تشکیل شده و بر اساس فرایند تقطیر به دست می‌آید. این نوع قیر از زغال سنگ، چوب، نفت یا زغال سنگ نارس تولید می‌شود. این ماده را می‌توان از اشکال دیگر مواد آلی مانند پیت نیز تولید کرد.

تولید و تجارت قیر قطران

تجارت قیر قطران یکی از عوامل عمده در اقتصاد شمال اروپا و آمریکای استعماری است. در گذشته مهم‌ترین کاربرد آن، حفظ کشتی‌های بادبانی چوبی در برابر پوسیدگی بود که با ظهور کشتی‌های آهنی و فولادی، تقاضا برای این نوع قیر کاهش یافت. البته هنوز هم نیاز به محافظت از بدنه‌ فولادی یا آهنی کشتی‌ها در مقابل آب شور وجود دارد و قیر قطران در این زمینه کاملا قابل اتکاء است.

اگرچه ظاهر و بوی این ماده و سایر انواع قیر طبیعی و معدنی ، بسیار شبیه به هم است؛ اما هر یک از منابع کاملا مجزا به دست می‌آیند. قیر قطران از تقطیر موادی مانند زغال سنگ و چوب تولید می‌شود؛ در حالی که قیرهای دیگر همچون قیر طبیعی یا گیلسونایت حاصل نفت خام بوده و به مدت‌زمانی طولانی‌تر برای تولید نیاز دارند.

انواع قیر قطران

همانطور که در ابتدای این مطلب از بلاگ شرکت قیر غرب نیکان به آن اشاره شد، این ماده از منابع متفاوتی به دست می‌آید که هر کدام از آن‌ها کاربردهای متفاوتی دارند:

•  قیر قطران زغال سنگ

فرایند تولید این ماده بدین صورت است که زغال سنگ در مخازن آهنی، گرم شده و سپس گازهای تبخیری در لوله‌ها جمع می‌شوند. در واقع قیر قطران زغال سنگ، محصولی جانبی است که در فرایند تولید گاز زغال سنگ به دست می‌آید.

در نهایت مقداری ماده در این لوله‌ها رسوب می‌کند که همان قیر قطران زغال سنگ است. این ماده متراکم، دارای بویی قوی و به رنگ سیاه است. این ماده اغلب برای نگهداری از سازه‌های چوبی و همچنین برای سنگفرش به کار می‌رود.

بیشتر بدانید : ” تاثیر و کاربرد قیر در آسفالت “

• قیر قطران چوب

این قیر از تقطیر چوب‌های رزین مانند کاج به دست می‌آید و توانایی بالایی در نگهداری از چوب دارد.

• قیر قطران معدنی

این ماده با بهره‌برداری از کروژن‌ها تولید می‌شود. کروژن‌ها معمولا از سنگ‌های نفت‌زا (Shale) به دست آمده و محتوای فرار آن‌‌ها بسیار کم است.

کاربردهای این ماده معدنی

قیر قطرانی در گذشته به منظور تولید گرما و همچنین محافظت از سازه‌های چوبی مختلف مانند خانه، کشتی و قایق به کار گرفته می‌شد. دستیابی بشر به منابع نفت و گاز موجب شد که استفاده از این ماده تا حد زیادی کاهش پیدا کند تا اینکه خواص و کاربردهای آن در بخش‌های دیگر نیز رونق گرفت.

شاید مهم‌ترین استفاده از این ماده در عایق‌سازی سقف خانه باشد. این ماده به صورت طبیعی، ضدآب بوده و رزین موجود در آن قادر است؛ علاوه بر ظاهر براق و درخشنده خود، در برابر هرگونه رطوبت مقاومت کند. این ماده را همچنین می‌توان در صورت ترکیب با پلیمرهای گوناگون یا سیلیکا به عنوان روکشی قابل قبول برای آلومینیوم، فولاد یا چوب در نظر گرفت.

راهسازی، تولید کرئوزوت و عایق‌سازی لوله‌های مختلف از دیگر موارد استفاده از قیر قطرانی هستند. آزمایشات اخیر از تاثیرگذار بودن قیرهای قطرانی برای درمان بعضی از مشکلات پوستی مانند پسوریازیس، اگزما و شوره سر حکایت دارند.

افزایش احتمال سرطان با این ماده

سرطان ریه یکی از بیماری‌های شناخته شده است که در اثر ارتباط با این ماده ایجاد می‌شود. بنزن، اکریل آمید و اکریلونیتریل از جمله مواد سرطان‌زایی هستند که در این نوع بیتومن یافت می‌شوند.

استنشاق و جذب از طریق پوست از راه‌های اصلی ورود مواد سمی موجود در این ماده به بدن انسان هستند. قرار گرفتن در معرض این مواد ممکن است در هنگام عایق‌سازی سقف خانه، ریخته‌گری، فرایند کک‌سازی، گازدهی زغال سنگ و تولید آلومینیوم رخ دهد. به همین خاطر، ایمنی کار با این نوع قیر باید همواره در درجه اول اهمیت قرار گیرد.

فروش قیر قطران

این ماده در حال حاضر طرفداران زیادی در بخش راهسازی و همچنین عایق‌کاری خانه‌های مسکونی دارد. قیمت این ماده عمدتا بر اساس خلوص و همچنین شکل آن تعیین می‌شود و فروش آن در بسیاری از نقاط ایران به خصوص غرب کشور رونق زیادی دارد.

در صورت نیاز برای خرید قیر قطران، پیش از هر چیز در مورد انواع آن‌ها و دستورالعمل‌های ایمنی اطلاعات کسب کرده و سپس دست به خرید بزنید.

بیشتر بدانید : ” همه چیز درباره انواع قیر مایع “