آسفالت چیست؟
همان‌طور که گفته شد آسفالت یک نوع ماده ترکیبی است که از مخلوط شدن موادی همچون قیر، ماسه، شن و … تولید می‌شود. هر کدام از این مواد با نسبت‌های مختلفی ترکیب می‌شوند و با توجه به نوع آسفالت و کاربرد آن تغییر خواهند کرد. برای تولید آسفالت می‌توان از انواع قیرهای صنعتی و قیر طبیعی استفاده کرد. برای تولید و استفاده از آسفالت نیاز به تجهیزات و ماشین‌آلات ویژه‌ای می‌باشد و باید توسط نیروهای حرفه‌ای نیز زیرسازی و مراحل دیگر آن اجرا شود.
ویژگی‌ها و کاربردهای آسفالت
در حقیقت آسفالت به دلیل داشتن ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی که دارد استفاده‌های متعددی دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این ماده حالت کشسانی بودن آن در زمان قرار گرفتن در معرض حرارت است. زمانی که دمای آسفالت بالا رود از قدرت چسبندگی بسیار خوبی برخوردار خواهد شد. آسفالت اولین بار در کشور پاکستان و برای آب بندی مخازن آب‌انبارهای آجری استفاده شد اما به مرور زمان در خاورمیانه رواج پیدا کرد و امروزه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارد.
- اصلی‌ترین کاربرد آسفالت پوشش سطح جاده‌ها است که مانع از نفوذ آب و ناهموار شدن آن می‌شود.
- عایق کردن پشت‌بام‌ها از دیگری کاربردهای این ماده است هرچند که وزن بالایی دارد و امروزه جای خود را به ایزوگام داده است
- عایق‌کاری مخازن آب، آب‌انبارها، سرویس بهداشتی‌ها و …
- استفاده به عنوان نمای سدهای آب
- افزایش مقاومت سازه‌ها و …
آشنایی با انواع آسفالت‌ها
هرچند که آسفالت‌ها را می‌توان بر اساس نوع مواد به کار رفته در آن تقسیم‌بندی کرد اما در اصل مهم‌ترین و اصلی‌ترین تقسیم‌بندی این مواد بر اساس کاربرد آنها است که به سه دسته اصلی شامل آسفالت گرم، آسفالت سرد و آسفالت حفاظتی تقسیم می‌شوند.
آشنایی با آسفالت گرم
آسفالت گرم به آسفالتی گفته می‌شود که مواد به در دمای بالا ترکیب شده و با همان شرایط نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. آسفالت گرم یا بتن آسفالتی گرم بلافاصله بعد از تولید باید مصرف شود تا از چسبندگی آن کم نشود. در تولید این آسفالت از قیر، شن، ماسه و مصالح سنگی (حدوداً 90 درصد) استفاده می‌شود. این نوع آسفالت در دمای 105 تا 163 درجه سانتی‌گراد به حالت خمیری و مذاب در می‌آید و بر روی سطوح مورد نظر کشیده می‌شود و توسط تجهیزات مختلف فشرده خواهد شد. این آسفالت‌ها معمولاً برای عایق پشت‌بام‌ها، کف خیابان و جاده‌ها، فرودگاه‌ها و … به کار می‌رود. در حقیقت بتن آسفالتی که حاوی مصالح سنگی است کاربردهای متعددی دارد در حالی که آسفالت گرم تولید شده از شن و ماسه‌های ریزی فقط در موارد خاص به کار می‌روند. این آسفالت به توجه به کاربردهایی که دارد شامل لایه‌های آسفالت رویه، آسفالت آستر، آسفالت قیری، آسفالت ماکادام و … خواهد بود.
آسفالت رویه بخشی
از آسفالت است که درمعرض تماس مستقیم با محیط قرار دارد و بادی مقاومت بالایی در برابر عوامل بیرونی داشته باشد. این لایه از دانه‌های سنگی زیر و قیر ساخته می‌شود تا مقاومت بیشتری داشته باشد.
آسفالت آستر
در میان رویه و قشر آسفالتی زیر آن قرار می‌گیرد و دانه‌های سنگی آن از دانه‌های سنگی قشر رویه بزرگ‌تر است و بیشتر برای مکان‌هایی که بار سنگینی را تحمل می‌کنند به کار می‌روند.
آسفالت قیری
اولین قسمت روسازی آسفالت بوده که به‌صورت مستقیم روی سطح مورد نظر قرار می‌گیرد و ترکیبی از سنگ‌های 50 میلی‌متری و قیر است و معمولاً برای زهکشی استفاده می‌شود.
آسفالت ماکادام
نیز از سنگ‌های درشت شکسته شده ساخته شده و قیر کمتری دارد و گاهی به عنوان قشر رویه نیز استفاده می‌شود.
آسفالت حفاظتی
همان‌گونه که از نام آن مشخص است آسفالت حفاظتی نوعی آسفالت است که برای حفاظت از یک ناحیه خاص استفاده می‌شود. این نوع آسفالت مقاومت زیادی ندارد و برای صنعت راه‌سازی مناسب نیست و گاهی از آن به عنوان رویه محافظتی بتن آسفالتی استفاده می‌کنند. آسفالت حفاظتی دارای 12 میلی‌متر ضخامت بوده و معمولاً دو لایه می‌باشد. برای تولید این آسفالت از قیر استفاده نمی‌شود و برای اجرا به تجهیزات کمی نیاز دارد به همین دلیل بسیار مقرون‌به‌صرفه است. آسفالت محافظتی خود می‌تواند به چند دسته اصلی شامل آسفالت حفاظتی تک لایه، آسفالت حفاظتی چند لایه، آسفالت حفاظتی پیش اندود سرد، آسفالت حفاظتی پریم کت prime coat، آسفالت حفاظتی تک کت Tack Coat، آسفالت حفاظتی سیل تک seal coat و آسفالت حفاظتی ردمیکس Road Mix تقسیم می‌شوند.
آسفالت سرد
آسفالت سرد به نوعی از آسفالت‌ها گفته می‌شود که مواد تشکیل دهنده آن مانند قیر و مصالح سنگی در دمای محیط باهم ترکیب می‌شوند هر چند که گاهی لازم است که در بعضی از مواد آن برای ترکیب بهتر گرم شوند. برای تولید این نوع از آسفالت به جای قیر مصنوعی، قیر طبیعی یا گیلسونایت از قیرابه یا قیرهای محلول استفاده می‌شود که نیازی به گرم کردن ندارند. مهم‌ترین مزیت این آسفالت‌ها در مقایسه با آسفالت گرم حمل در مسافت‌های طولانی و امکان انبار کردن آنها است. این نوع از آسفالت‌ها برای کاربردهای روسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای مسیرهایی با ترافیک سنگین مناسب نخواهند بود.
عوامل موثر در قیمت آسفالت
عوامل و فاکتورهای مختلفی می‌توانند در تعیین قیمت آسفالت مؤثر باشند که مهم‌ترین آنها شامل مواردی همچون نوع قیر استفاده شده در آسفالت، دانه‌بندی شن و ماسه، نوع آسفالت، کیفیت مواد اولیه آسفالت، درصد مواد، حجم و مقدار آسفالت، هزینه‌های حمل‌ونقل و … می‌باشند.
برای انتخاب آسفالت مناسب نیز لازم است که به مواردی همچون میزان ترافیک در ناحیه، نوع خاک، میزان بار و فشار وارد شده به آسفالت، روند اجرای کار، شرایط آب و هوایی و … توجه ویژه‌ای داشت.
جمع‌بندی نهایی
آسفالت به عنوان یک ماده ترکیبی از موادی همچون قیر یا بیتومن، شن، ماسه، مصالح سنگی و … کاربردهای متعددی در صنعت راه‌سازی، عایق‌کاری و … دارد. آسفالت‌ها می‌توانند انواع مختلفی همچون آسفالت گرم، سرد و حفاظتی داشته باشند و مواد تشکیل دهنده هرکدام از آنها باهم متفاوت خواهند بود و توسط تجهیزات مختلف اجرا می‌شوند.