آسفالت به عنوان ترکیبی از شن، ماسه و قیر از کاربردهای متعددی در صنایع راه‌سازی، جاده‌سازی، شهرسازی و … برخوردار است. این ماده به سه دسته اصلی آسفالت گرم، آسفالت سرد و آسفالت محافظتی تقسیم می‌شود. به صورت کلی آسفالت‌کاری شامل مراحل متعددی همچون زیرسازی، قیرپاشی، آسفالت‌کاری و غلتک زنی میباشد که هر کدام شرایط ویژهای دارند. هرچند که تمام مراحل اجرای آسفالت از اهمیت و ارزش بالایی برخوردارند اما قیرپاشی حساسیت بالایی داشته و لازم است که به نکات مختلفی در زمان اجرای آن توجه داشت. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین نکات قیر پاشی قبل از آسفالت پرداخته می‌شود.
منظور از قیرپاشی در آسفالت چیست؟
همان‌طور که گفته شد اجرای آسفالت در 4 مرحله اصلی انجام می‌شود که مرحله دوم آن قیرپاشی است. در حقیقت در این مرحله و بعد از زیرسازی مناسب آسفالت باید با استفاده از قیر طبیعی یا قیرهای صنعتی تمامی منافذ و فواصل بین شن‌ها و سنگریزه‌ها پوشش داده شود. این کار باعث می‌شود که سطح روی لایه زیرسازی شده یکدست و یکپارچه شده و اجرای مراحل بعدی اجرای آسفالت را راحت‌تر کند. قیرپاشی همچنین به چسبندگی بیشتر مواد آسفالت به لایه زیرسازی کمک می‌کند.
مهم‌ترین نکات قیر پاشی قبل از آسفالت
برای اجرای هر کدام از مراحل آسفالت‌کاری لازم است که به نکات و پارامترهای مختلفی توجه داشت در غیر این صورت آسفالت کیفیت لازم را نداشته و در برابر رطوبت، فشار، بار، تغییرات دمایی و … به سادگی دچار ترک‌خوردگی، فرورفتگی، شکستگی و آسیب‌های بیشتر می‌شود.
اندود نفوذی: پریمکت (Prime Coat)
پریمکت به پخش لایه نازک از قیرهای مخلوط با ویسکوزیته کم بر روی سطح تمام شده زیرسازی گفته می‌شود. مقدار قیر محلول مورد استفاده در قیر پاشی قبل از اجرای آسفالت باید برحسب اندازه بافت ریزدانه‌ها و میزان تراکم آن‌ها انتخاب شود. مقدار قیر محلول می‌تواند از 1 تا 2 کیلوگرم بر مترمربع متغیر باشد. در اصل لایه پریمکت به منظور آب‌بندی کردن سطوح غیر آسفالتی مصرف شده و باعث چسبندگی دو لایه نیز می‌شود. همچنین قیر مورد نظر در این مرحله باید دارای کندروانی کمی باشد تا به سادگی بتواند به منافذ سطوح مورد نظر نفوذ کند.
اندود سطحی: تک کت (tack Coat)
تک کت در اصل به پخش لایه‌ای نازک از قیر امولسیون و یا قیرهای مخلوط تندگیر روی سطح آسفالت شده گفته می‌شود. این لایه از قیر معمولاً بر روی سطح آسفالت‌های قدیمی، آسفالت آسیب دیده و آسفالت هوازده پخش می‌شود تا میزان چسبندگی آن برای اجرای لایه بعدی آسفالت افزایش پیدا کند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که اگر فاصله زمانی لایه‌های مختلف آسفالتی کوتاه باشد به شرط عدم بارندگی و تمیز نگه داشتن سطح آسفالت ریخته شده می‌توان از اجرای لایه اندود سطحی تک کت خودداری نمود.
میزان قیر مورد استفاده در مرحله تک کت می‌تواند از ۰.۱ تا ۰.۴ کیلوگرم بر مترمربع متغیر باشد و این مقدار در زمانی که بارندگی صورت گرفته باشد و یا سطح گردوغبار داشت می‌تواند از ۰.۲۳ تا ۰.۳۵ کیلوگرم در متر مربع قیر باشد. همچنین اگر از تک کت در آسفالت کهنه، آسفالت سطحی یا حفاظتی استفاده شود می‌توان از ۰.۳۵ تا ۰.۶۸ کیلوگرم در متر مربع قیر استفاده کرد.
کنترل وسایل نقلیه بعد از قیرپاشی
نکته دیگری که در زمان قیرپاشی و قبل از آسفالت‌کاری باید در نظر گرفت کنترل وسایل نقلیه است. در حقیقت زمانی که قیرپاشی انجام می‌شود حداقل باید 24 ساعت از عبور و مرور وسایل نقلیه جلوگیری شود تا قیر به خوبی به منافذ نفوذ کرده و مواد فرار آن خارج شود. بهترین کار این است که عملیات قیر پاشی قبل از آسفالت در ساعات کم ترافیک شبانه‌روز انجام شود.
توجه به شرایط جوی
یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند در کیفیت نهایی آسفالت تاثیر مستقیم داشته باشد، شرایط جوی و آب و هوا در زمان اجرای مراحل مختلف آسفالت است. توصیه می‌شود که عملیات قیرپاشی در زمان بارش باران و برف انجام نشود چرا که آب می‌تواند کیفیت و غلظت قیر را تحت تاثیر قرار دهد و باعث افت کیفیت نهایی آسفالت شود. از نظر شرایط آب و هوایی، روزهای گرم و آفتابی بهترین زمان ممکن برای قیرپاشی است چرا که گرمای خورشید می‌تواند به پوشش بهتر منافذ شن و ماسه‌ها کمک کند.
توجه به تغییرات دمایی
به صورت کلی قیر در برابر تغییرات دمایی واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد و حتماً باید در زمان قیرپاشی قبل از آسفالت به دمای هوا و تغییرات احتمالی آن توجه داشت. در اصل اگر هوا رو به گرمی برود، حداقل درجه حرارت هوا برای قیرپاشی 10 درجه سانتی‌گراد خواهد بود و اگر هوا رو به سردی برود، عملیات قیرپاشی در کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد مجاز نخواهد بود.
عدم استراحت زیاد
نکته دیگری که در زمان قیر پاشی قبل از آسفالت در راه‌سازی باید به آن توجه داشت عدم استراحت بیش‌ازحد لایه قیر است. 24 تا 48 ساعت بعد از قیرپاشی حتماً باید لایه آسفالت اجرا شود در غیر این صورت ممکن است در اثر تردد وسایل نقلیه، گردوغبار و … دچار افت کیفیت شود و در نهایت آسفالت از کیفیت مطلوب برخوردار نباشد. در مقاله‌ای تحت عنوان قیمت گیلسونایت به بررسی مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت قیر طبیعی یا گیلسونایت پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده قرار بدهد.
توجه به دمای قیر
برای قیر پاشی در عملیات آسفالت می‌توان از قیرهای مختلفی استفاده کرد. دمای قیر در زمان اجرا از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که دمای قیر می‌تواند بر روی دانسیته و چسبندگی آن تاثیر مستقیمی داشته باشد و در نهایت بر روی میزان نفوذ قیر به منافذ شن و ماسه‌ها تأثیر داشته باشد. دمای قیر می‌تواند متناسب با نوع قیر، میزان ضخامت قیر، دمای هوا و … متغیر باشد.
جمع‌بندی نهایی
قیرپاشی به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراحل اجرای آسفالت شناخته می‌شود و به منظور پوشش دهی لایه زیرسازی آسفالت و پر کردن منافذ و همچنین ایجاد چسبندگی در آسفالت انجام می‌شود. از مهم‌ترین نکات قیر پاشی قبل از آسفالت می‌توان به ضخامت قیر، دمای هوا، عدم بارندگی، دمای قیر، جلوگیر از تردد وسایل نقلیه، عدم استراحت زیاد و … اشاره کرد.